A time to shine

Zondag 1 november 2014
10.00 u
Vandaag ga ik met Bia en Leandro naar een grot in Sete Lagoas: Gruta Rei do Mato (de Grot van de Woudkoning). Bia en Leandro wonen al een paar jaar in Sete Lagoas, maar zijn ook nog nooit naar de grot geweest, dus dat is leuk!
We beginnen met twee gidsen en een groep van ongeveer 20 mensen aan een klein wandelingetje naar de ingang van de grot. Daar aangekomen krijgen een paar mensen een enorme zaklamp in hun handen om de groep door het donker te kunnen loodsen, en dan gaan we!
Het is uiteraard lekker koel in de grot: ik blijf hier denk ik nog wel even! De gidsen vertellen over de verschillende vormen van stalagmieten en stalactieten die we zien en hoe lang het wel niet duurt voordat deze gevormd zijn. Er wordt ons streng gezegd vooral géén stalactieten af te breken om het puntje mee naar huis te nemen of te verkopen. Zo gaat de grot er natuurlijk aan. De gids laat zien waar de stalactieten al regelmatig zijn afgebroken en ik vind dat het er maar triest uit ziet. Een meisje op Embrapa vertelde me dat het de Japanners waren. Maar ik geloof dat alle toeristen er wel wat van kunnen: stukjes natuur meesmokkelen voor de sier. Met dit soort beelden voor me bedenk ik me maar weer eens hoe ongelooflijk zonde dat vaak is!
We lopen verder langs een glinsterende ‘sluier’ van water die langs een grote steen loopt. De vrouwelijke gids vertelt dat alle alleenstaande vrouwen die hier langs lopen later zullen trouwen. Eén meisje roept direct of we dan niet een andere route door de grot kunnen nemen, waarop de hele groep in lachen uitbarst. Helaas kunnen we alleen langs deze sluier lopen, dus dat wordt me een feest voor de arme stakker die straks met dit onwillende meisje moet trouwen…
De grot is niet groot, maar wel heel mooi en afwisselend opgebouwd. Er zijn kleine paadjes en poortjes, maar het grootste gedeelte van de grot bestaat uit één grote open ruimte met een enorme hoogte, waarin je allerlei verschillende vormen kan ontdekken. Zo staat er een stalagmiet die op een ijsje lijkt en is er een steen waarin je een leeuwenkop kunt herkennen. Leuk toch, dat de natuur dit zo kan vormen?

13.00 u
We zijn na het bezoek aan de grot naar een ‘churrascaria’ gereden: een restaurant waarin gebarbecued wordt. En het is onbeperkt eten voor een luttel bedrag. Er is een buffet waarvan ik al vrolijk opschep: rijst, bonen, gebakken aardappels, frietjes, heel veel groenten en zeeën aan fruit. Maar hier al je bordje vol scheppen blijkt een vergissing te zijn: het feest begint pas echt als je bent gaan zitten! Om de twee minuten (en nee, dit is echt niet overdreven) staat er een ober aan onze tafel met een enorm spit in zijn handen. Het vlees komt rechtstreeks van de BBQ en als je een stukje wilt wordt dit aan je tafel van het spit gesneden. Als je niet wilt dan loopt de ober naar de volgende tafel. Er komen spitten langs met kip, rund en varken in allerlei verschillende vormen, maar ook ananas met kaneel en vette stukken kaas komen rechtstreeks en nog warm van het vuur aan je tafel. Hier kom je dus echt om je tonnetje rond te eten. Ik vraag me af of er misschien een tijdslimiet is om hier te mogen zitten, maar Bia vertelt me dat dit niet zo is. Dús, het geweldige (en waarschijnlijk ontzettend Nederlandse “waar voor je geld”) plan komt in mij op om lekker uit te buiken in het restaurant en daarna weer een rondje op te scheppen. Je kunt tenslotte uren blijven zitten als je wilt!
Maar ik denk op tijd aan mijn vetpercentage en ook Bia en Leandro hebben het na een uurtje wel gezien, dus we rollen onszelf naar de auto. Ik hoef de rest van de maand niets meer te eten!

Vrijdag 28 november 2014
Vandaag is het dan zo ver, de dagen waarover ik al vele verhalen heb mogen aanhoren, waar de vrouwen in de familie spontaan complexen van kregen als ze over hun kleding moesten nadenken, en waar de broer van Claudia zoveel geld aan kwijt zal zijn dat hij daarna in een kartonnen doos naast de zwervers op de stoep kan plaatsnemen: de 15e verjaardag van zijn dochter, het nichtje van Claudia, zal gevierd worden! Het enige wat ik van de traditie af wist is dat het in meerdere Latijns-Amerikaanse landen bestaat, en dat vooral meisjes er jaren naar uit kunnen kijken. Een aantal vroegen mij: Waarom nou bij 15 jaar? Ik had geen idee. De leeftijd van 15 jaar geeft hier geen extra privileges zoals autorijden, stemmen of alcohol drinken. Maar zoals altijd is Wikipedia mijn beste vriend!

In veel landen wordt het feest fiesta de quince años genoemd, op z’n Spaans, of quinceañera. In het Portugees is dit festa de quinze anos. Volgens Wikipedia is de traditie bedoeld om de overgang van de kindertijd naar een jonge vrouw te symboliseren. De inhoud van het feest verschilt per land, maar in Brazilië bestaat het uit de entree van het meisje, optioneel een mis, een deel met muziek en dansen, het tonen van filmpjes over het leven van het meisje met daarin boodschappen van familie en vrienden, het dansen van een wals met alle mannen uit de familie, een tweede deel van muziek en gewoon dansen, het aansnijden van de taart, en daarna voor de rest van de avond opnieuw muziek en dansen.

De verhalen van tevoren deden me om eerlijk te zijn heel sterk denken aan het MTV programma Sweet Sixteen. Inclusief het populariteitsgehalte van het feest: in de week van tevoren ontving de jarige haast elke dag wel een paar telefoontjes van school genootjes die smeekten om een uitnodiging. Je zou je toch bijna een beetje goed voelen als je zo’n kaartje op je nachtkastje hebt liggen!

20.00 u
Twee enorme beautycases vallen het huis binnen, met daar achteraan een klein vrouwtje. Ze begint meteen de benodigdheden voor elke bewuste Braziliaanse vrouw uit te stallen op de tuintafel, die binnen de kortste keren bedolven is onder allerlei poedertjes, lippenstiften, föhns en crèmes.
Al weken hebben de vrouwen in de familie het over dit feest. Natuurlijk hebben zij het allemaal al eens meegemaakt: waarschijnlijk hebben ze zelf zo’n feest mogen geven, en in deze familie is er geen tekort aan kleine nichtjes die zich stuk voor stuk op de traditie hebben mogen voorbereiden.
Toch rent iedereen door het huis alsof er een baby op komst is. Er komt een professionele visagist langs voor de make-up en voor het haar, de jurken worden aan elkaar geshowd en waar nodig bekritiseerd, en verschillende paren hakschoenen passeren de revue: welke kleuren het best bij de jurk?
Ik zit ondertussen in mijn simpele witte jurkje een boek te lezen. Ik doe straks wat lippenstift op en ja… dan vind ik het eigenlijk al wel gezegend. Als Claudia roept wat ik aan ga doen sta ik op om het haar te laten zien. Ik zet me schrap en bereid in mijn hoofd voor hoe ik ga verdedigen dat mijn jurkje niet bedekt is met glanzende glibberstof en glitters, maar ze glimlacht alleen even en knikt. Dan laat ze zich op een stoel in de tuin zakken, overlegt even met de visagist, en verdwijnt binnen no time in een wolk van poeders.

22.00 u
Het feest van Duda, het nichtje van Claudia, vindt plaats in Clube Náutico, een van de chiquere clubs in Sete Lagoas. We komen binnen in een enorme lange gang met een rode loper. Duda, haar ouders en haar broer staan aan de zijkant van de gang met tegenover zich een fotograaf. Iedere gast begroet en feliciteert het gezin en gaat daarna met hen op de foto.
Vervolgens lopen we door naar de feest zaal. Ik voel mijn mond even open zakken. Aan de ene kant van de zaal staan tafels en stoelen voor de mensen die willen zitten en waar later op de avond gegeten kan worden. Op elke tafel liggen een paar kaartjes met de etenswaren en de drankjes die vanavond geserveerd zullen worden. Op de voorkant staat de naam van Duda en een logo dat ze voor dit feest heeft gekozen: een gouden kroon. Dit logo stond ook op de uitnodiging, en kan op meerdere items op dit feest terug gezien worden. Obers lopen af en aan met champagne, frisdrank, water en natuurlijk bier. Ook hapjes ontbreken niet: om de zoveel minuten staat er iemand aan onze tafel met een kunstig geknutselde versnapering.
In het midden van de zaal staat een enorme tafel met daarop schalen prachtige bonbons. Bonbons worden op ieder verjaardagsfeest of bruiloft uitgedeeld. Tussen de bonbons staat een enorme versierde taart.
Aan de andere kant van de zaal is de dansvloer, met een podium, een DJ, een tafel met snoepjes en een cocktailbar.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik nogal versteld stond van dit alles. Ik ben natuurlijk niet opgegroeid met de traditie, maar ik vond het nogal veel luxe en weelde voor een meisje van 15 jaar. Bovendien stond ik ervan te kijken dat zich ook op dit feest zoveel alcohol bevond. De jarige zelf mag nog niet eens drinken!

24.00 u
De wals vind ik wel ontroerend. Alle mannen uit de familie staan in een enorme kring, en dan komt de jarige binnen. Ze draagt een nieuwe jurk: een lange prinsessenjurk met glitters. Haar vader komt haar glimlachend tegemoet, geeft haar een kus en begint de wals met haar te dansen. Het vreugdevolle moment mag niet lang duren: al na een seconde of 8 staat de broer van Duda naast hen en tikt zijn vader aan de kant. Zo gaat het door tot dat alle mannen, inclusief de kleine neefjes van 8 jaar oud en half zo groot als de jarige jet, hun danspasjes hebben laten zien. De vader sluit de dans ook weer af. De camera’s flitsen onophoudelijk en iedereen juicht en klapt. Daarna gaat de muziek weer naadloos over in een feestje voor iedereen. De dansvloer is weer open! Naast alle chique foto’s en menukaarten zijn er voor de dames ook speciale slippers verkrijgbaar. Ook hierop staat de gouden kroon en de naam van het meisje gedrukt. Onmisbaar op zo’n feest, de slippers. Al na een uur op de dansvloer word ik meegesleept om de hakken te gaan verwisselen voor wat prettiger dansschoeisel. En zo houden we het feestje nog wel even vol!

Zondag 7 december 2014
10.00 u
Ik was vandaag opnieuw vroeg wakker. Het is lekker weer: het regent niet maar is wel lekker fris! Ideaal om nog even naar het centrum te wandelen om een paar dingen te regelen. Het is lekker rustig op straat, en dat is hier niet vaak zo, dus ik geniet ervan!
Als ik bijna weer thuis ben zie ik een oudere man het onkruid van zijn stoep verwijderen. Een klein hondje met lange haren rent over straat en de man springt meteen op om het beestje terug te roepen. Hij lacht naar me als hij me opmerkt en vertelt dat het hondje niet echt aan huis gehecht is: zodra er iets interessants voorbij komt is hij ervandoor. Ik kan me voorstellen dat dit hier vaak van toepassing is, zeker met al die opgewonden straathonden! De man merkt meteen op dat ik niet van hier kom, en als ik vertel dat ik uit Nederland kom wordt hij helemaal enthousiast. Hij vraagt hoe ik Brazilië vindt, en wat ik hier dan kom doen. Hij vertelt dat hij zelf nog nooit in Europa is geweest, maar wel in Canada en de Verenigde Staten. Zijn kinderen hebben daar ook gewoond. Hij ziet mijn wandelkleren en vraagt of ik misschien naar de sportschool ben geweest. Als ik vertel dat ik wat dingen heb geregeld voor de reis die ik volgende week met Julian ga maken (meer hierover in het extra stukje! ) en waar we allemaal heen gaan vindt hij het helemaal prachtig. In Rio moeten we goed oppassen, zegt hij, net zoals bijna iedereen hier dat zegt. Het is daar zeker niet heel veilig, maar als we er niet te opzichtig bijlopen, zoals ik hier meestal al niet doe, dan moet het zeker goed komen. Geen grote sieraden, geen dure zonnebril. Vooral niet laten zien dat je een beetje te rijk bent, dan loop je al veel minder risico. En het is zeker een prachtige stad! Voordat hij verder gaat met onkruid wieden zegt hij dat als ik een keer langs wil komen, om bijvoorbeeld Julian voor te stellen of nog wat meer te praten, ik altijd welkom ben.
Ik kom weer eens thuis met een glimlach op mijn gezicht!

Dinsdag 9 december 2014
18.44 u
Oeps. We hadden om half 7 afgesproken. En ik moet nog wel 10 minuten lopen voordat ik in het centrum ben! Ik begin al een echte Braziliaan te lijken. Op het feit dat ik me momenteel druk maak omdat ik te laat ben na dan. Hollen maar!

19.00 u
In een pizzaria zitten al vijf meisjes te wachten. Van de tien. Dus ik ben nog niet eens de laatste! We gaan vanavond met een groep meiden van stage “Amigo Oculto” vieren. Amigo Oculto betekent Verborgen Vriend, en de traditie beslaat niets meer of minder dan lootjes trekken en cadeautjes kopen! Het voelt voor mij dus echt als Sinterklaas. Leuk!
Op het werk was een meisje met de lootjes rondgegaan. Er stond enkel een naam op het briefje, dus ik vroeg me af hoe ik in vredesnaam ging uitzoeken wat het meisje op mijn briefje zou willen hebben. Het antwoord kwam snel: er werd een groep aangemaakt in Whatsapp op de telefoon, en iedereen begon lukraak dingen te noemen die haar wel leuk leken om te ontvangen. Negen meiden door elkaar. Op hetzelfde moment. Die ook nog andere dingen gingen zeggen, foto’s van grappige dingen wilden laten zien, en roddels gingen delen. Ook werden bijvoorbeeld schoenen of truitjes gevraagd, maar vergat diegene dan de maat erbij te noemen. Dat moest dan later nog weer apart toegevoegd worden. Oftewel: een gigantische onoverzichtelijke puinhoop. Voor de andere negen meiden al, laat staan voor iemand die ook nog af en toe een woordje moest Googlen omdat ik anders geen idee meer had waarover het ging. Ik vond het aardig vermoeiend! Gelukkig bleek mijn Amigo Oculto niet zo spraakzaam en waren twee berichtjes genoeg om haar wensen te delen. Dat scheelt weer.

19.35 u
Het laatste meisje is eindelijk aangekomen. Na drie kwartier te laat te zijn begon de rest zich ook wel af te vragen of ze het misschien vergeten was, dus zó erg te laat komen zijn ze ook niet gewend blijkbaar. Maar nu is iedereen er! We bestellen pizza’s en drankjes, en dan kan het feest beginnen.
Het meisje met de grootste mond staat natuurlijk als eerste op. Ze begint met veel gebaren en anekdotes haar Amigo Oculto te omschrijven door het uiterlijk en eigenschappen van diegene te benoemen, waarbij de rest raadt over wie het gaat. Als het kwartje valt springt het verkozen meisje overeind om haar cadeautjes in ontvangst te nemen en uit te pakken. “Ooooh! Que lindo!” roept iedereen braaf terwijl een setje glinsterende oorbellen en een T-shirtje met panterprint worden onthuld. De meisjes knuffelen elkaar, en dan begint dit showtje weer van voren af aan, met nu het meisje aan het woord die haar cadeautjes heeft mogen ontvangen.
Als één meisje vertelt dat haar Amigo Oculto een lichte haarkleur heeft blijven er natuurlijk al niet veel mensen over: drie van de tien (waarvan er twee met geverfd haar uiteraard). Als er aan toegevoegd wordt dat diegene goed Engels spreekt roep ik nog lollig dat dit iedereen van de groep kan zijn: “Então é todo mundo!”, maar deze twee aanwijzingen zijn voor de rest van de groep genoeg. Ik had nieuwe schoenen gevraagd en die kreeg ik ook. Ik ben er heel blij mee! Daarnaast was ik ook bij dit meisje thuis op bezoek geweest, en had hier haar ouders leren kennen. Haar moeder had daarom ook een presentje voor mij meegegeven: een hele mooie kunstige portemonnee met gekleurde kraaltjes. Erg lief!
Dan ben ik aan de beurt ben om mijn Amigo Oculto te omschrijven. Het meisje is één van de langste van de groep en staat bekend om haar mooie haren, dus dat is niet zo moeilijk. Ook al rek ik het eerst wel even op door te zeggen dat ze uit Brazilië komt en zwart haar heeft. Het moet natuurlijk niet te makkelijk blijven! Ik heb besloten om een klein beetje Hollandse twist aan deze avond te geven. Het meisje had namelijk niet veel wensen te kennen gegeven, maar één van de dingen die ze zei was dat ze met 100 reais (het geld hier, één real is tegenwoordig wel drie euro! Sinds de verkiezingen is de waarde sterk gedaald) wel tevreden zou zijn. Ik voelde een surprise opkomen! Dus ik kocht, naast de door iedereen gevraagde en gegeven oorbelletjes, armbandjes en andere meisjesdingen, een reep chocolade. Hier maakte ik een briefje van 100 reais van door de voor- en achterkant groot uit te printen en op de reep te plakken. Iedereen vond het een geweldige grap. Meer dan dat wilden al deze typische Braziliaanse zoetekauwen de chocolade direct uit haar hand rukken en ter plekke verorberen, maar dat terzijde.
Het was een geslaagde avond!